for Foreign Citizens in Nepal
नेपालमा अन्य विदेशी कामदारहरू (भारतीय नागरिकबाहेक) ले काम गर्नका लागि वर्क परमिट अनिवार्य रूपमा लिनुपर्छ। नेपालको श्रम ऐन, २०७४ र श्रम नियमावली, २०७५ अनुसार, विदेशी नागरिकले नेपालमा रोजगारी गर्न चाहेमा नेपाल सरकारको श्रम तथा व्यवसायजन्य सुरक्षा विभागबाट श्रम अनुमति (वर्क परमिट) प्राप्त गर्नुपर्छ। यो नियम भारतीय नागरिकबाहेक अन्य सबै देशका नागरिकहरूलाई लागू हुन्छ, किनभने भारत र नेपालबीच १९५० को शान्ति र मैत्री सन्धिले विशेष छूट दिएको छ, तर अन्य देशहरूसँग यस्तो सम्झौता छैन।
वर्क परमिटको प्रक्रिया:
रोजगारदाताको भूमिका: नेपालमा काम गर्न चाहने विदेशीले पहिले कुनै नेपाली कम्पनी वा संस्थाबाट रोजगारीको प्रस्ताव प्राप्त गर्नुपर्छ। रोजगारदाताले नै श्रम विभागमा वर्क परमिटका लागि आवेदन दिन्छ।
आवश्यक कागजात:
विदेशी कामदारको राहदानी (पासपोर्ट) र भिसाको प्रतिलिपि।
रोजगार सम्झौताको प्रतिलिपि।
स्वास्थ्य प्रमाणपत्र।
सम्बन्धित कामको योग्यता र अनुभव प्रमाणित गर्ने कागजात।
श्रम स्वीकृति:
श्रम विभागले आवेदनको जाँच गरेर स्वीकृति प्रदान गर्छ। यो प्रक्रियामा कामको प्रकृति, नेपाली कामदारको उपलब्धता र विदेशीको विशेषज्ञता हेरेर निर्णय लिइन्छ।
भिसा: वर्क परमिट स्वीकृत भएपछि विदेशीले नेपालको अध्यागमन विभागबाट व्यवसायिक भिसा (Business Visa) वा कार्य भिसा प्राप्त गर्नुपर्छ।
भिसा: वर्क परमिट स्वीकृत भएपछि विदेशीले नेपालको अध्यागमन विभागबाट व्यवसायिक भिसा (Business Visa) वा कार्य भिसा प्राप्त गर्नुपर्छ।
अपवाद र शर्तहरू:
नेपाली कामदारलाई प्राथमिकता: नेपालको कानूनले कुनै पनि रोजगारीमा नेपाली नागरिक उपलब्ध भएमा उनीहरूलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने व्यवस्था गरेको छ। विदेशी कामदारलाई त्यस्ता काममा ल्याउन सकिन्छ, जहाँ नेपाली कामदारको अभाव वा विशेषज्ञताको कमी हुन्छ (जस्तै प्राविधिक, इन्जिनियरिङ, वा उच्च व्यवस्थापनका क्षेत्रमा)।
अनौपचारिक क्षेत्र:
कतिपय विदेशी (विशेषगरी छिमेकी देशहरूबाट) अनौपचारिक रूपमा सानातिना काममा संलग्न हुन्छन्, तर यो गैरकानूनी मानिन्छ र पक्राउ परे जरिवाना वा देशनिकाला हुन सक्छ।
कुन देशका कामदार बढी?:
भारतबाहेक नेपालमा बंगलादेश, चीन, श्रीलंका, भुटान, र पश्चिमी देशहरू (जस्तै अमेरिका, बेलायत) बाट पनि कामदारहरू आउँछन्। चिनियाँ कामदारहरू प्रायः ठूला पूर्वाधार परियोजनाहरू (जस्तै सडक, जलविद्युत) मा संलग्न हुन्छन् भने बंगलादेशी र श्रीलंकालीहरू साना उद्योग वा सेवा क्षेत्रमा देखिन्छन्। पश्चिमी देशका नागरिकहरू गैरसरकारी संस्था (NGO), शिक्षण, वा परामर्शको क्षेत्रमा बढी काम गर्छन्।
कानूनी जोखिम:
वर्क परमिट बिना काम गरेमा विदेशीलाई १ लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना वा नेपालबाट निष्कासनको सजाय हुन सक्छ। रोजगारदातालाई पनि कारबाही हुन सक्छ। त्यसैले भारतीयबाहेक अन्य विदेशीले नेपालमा काम गर्नुअघि कानूनी प्रक्रिया पूरा गर्नु अनिवार्य छ।
Note : This article is based on online research